Partner in de kijker: UAntwerpen

Wij hadden een gesprek met Jurgen Joossens, Laurens van der Steen en Lieve Hoflack van de dienst Valorisatie binnen UAntwerpen. 

Jurgen leidt het valorisatieteam dat bestaat uit 14 medewerkers. Lieve is valorisatiemanager binnen de biomedische wetenschappen en Laurens heeft dezelfde rol binnen de sociale en humane wetenschappen.

EEN JONGE UNIVERSITEIT

De Universiteit Antwerpen is een jonge universiteit, ontstaan uit drie universitaire instellingen die verspreid waren over het stedelijk gebied. In 2003 zijn UIA, RUCA en UFSIA samengesmolten en daarmee is het profiel van UAntwerpen enorm versterkt.

Jurgen: “Nu kunnen we duidelijk als één stadsuniversiteit naar voor treden en dat heeft ook de samenwerking met de stad versterkt.”

“We vertrekken vanuit de drie pijlers in de basisopdracht van elke universiteit: onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Specifiek voor UAntwerpen is dat sinds 2016 de multidiverse grootstad wordt gebruikt als proeftuin om innovaties te testen in samenspraak met burgers, overheden en industriële partners. We willen een trekker zijn in dat ecosysteem. We zijn goed gelinkt met de haven, de industrie, de culturele en creatieve sector en uiteraard ook met de gezondheidssector.”

“NU KUNNEN WE DUIDELIJK ALS ÉÉN STADSUNIVERSITEIT NAAR VOOR TREDEN EN DAT HEEFT OOK DE SAMENWERKING MET DE STAD VERSTERKT.”

UANTWERPEN STAAT VOOR SAMENWERKEN

"De slogan van onze rector is: ‘Act local, think global.’ Hiermee trekken we ook internationaal studenten aan:

17,5% van de studenten is buitenlander – we hebben 127 nationaliteiten

23% van de medewerkers is buitenlander – we hebben 134 nationaliteiten

Laurens: “In de rankings onder jonge universiteiten scoren we heel goed. Bijvoorbeeld in The Times ‘Young University Rankings’ staan wij in de ranking van 2022 op nummer 7 tussen een aantal grote namen. We timmeren zeer sterk aan een toekomst om als jonge universiteit in de kijker te staan.”

Jurgen: “Ook voor octrooien doen we het goed. In 2021 stonden we voor de eerste keer in de top 10 in België voor het meest aantal ingediende octrooien.”

"WIJ TIMMEREN ZEER STERK AAN EEN TOEKOMST OM ALS JONGE UNIVERSITEIT IN DE KIJKER TE STAAN.”

DE FOCUSDOMEINEN VAN UANTWERPEN

De regio Antwerpen en UAntwerpen hebben drie focusdomeinen waarvoor zij uniek gepositioneerd zijn:

• Mobiliteit, logistiek, smart city - de stad is sterk geconnecteerd met de haven.
• Chemische cluster: duurzame chemie en materialen – de Antwerpse regio heeft een grote chemische cluster en UAntwerpen is zeer sterk in chemie.
• Infectieziekten en omgevingsgezondheid – preventie en well-being

Binnen UAntwerpen is er een zeer sterke vaccingroep en er is de link met het Tropisch Instituut waar heel veel infectieziekten worden bestudeerd. Daarnaast heeft UAntwerpen sterke life science groepen die vooral werken rond fundamenteel onderzoek. Het Universitair Ziekenhuis Antwerpen is een nauwe partner en ook met de andere ziekenhuizen in de Antwerpse regio zijn er goede samenwerkingen.

UAntwerpen als drijvende kracht in innovatie-ecosystemen

Wat is jullie rol binnen UAntwerpen?

De dienst Valorisatie verbindt de academische wereld met het bedrijfsleven.

Jurgen: “Wij helpen onze onderzoekers om hun onderzoeksresultaten naar de maatschappij te brengen – om impact te creëren. Het stopt niet bij de publicatie.”

“We zijn een klassiek TTO (Technology Transfer Office) maar ondersteunen daarnaast onze onderzoekers in ondernemerschap en ondernemerszin. Met ondernemerszin bedoelen we niet dat het ondernemers moeten worden maar wel dat ze de intentie hebben om hun projecten verder te duwen en waarde te creëren.”

“We werken ook nauw samen met bedrijven, overheden, het havenbedrijf, ziekenhuizen, … – wij willen voor de bestaande industrie oplossingen zoeken.”

"WIJ WILLEN DE COACH ZIJN VOOR ONZE ONDERZOEKERS. WIJ HELPEN ONZE ONDERZOEKERS OM HUN RESULTATEN NAAR DE MAATSCHAPPIJ TE BRENGEN. HET STOPT NIET BIJ DE PUBLICATIE."

Lieve: “Ik volg vooral de medical devices en de software ontwikkelingen binnen het medische op. Onderzoekers begeleiden naar spin-offs, licenties aanvragen of de juiste connecties maken.”

Laurens: “Mijn onderzoekers oriënteren zich vaker op maatschappelijk economische dienstverlening en dan gaat het over het brengen van producten, informatie, ideeën, diensten naar bedrijven, overheden en het maatschappelijk middenveld. Ik begeleid ze daarin. Dan krijg ik vragen over intellectueel eigendom, hoe kan ik een applicatie in de markt zetten, hoe kan ik bepaalde ondersteuning krijgen vanuit interne of externe financiering.”

Waarom is UAntwerpen partner van BlueHealth geworden?

Jurgen: “Wij zijn sinds 2017 partner, op het moment dat BlueHealth Antwerpen en MIC Vlaanderen zijn samengesmolten. (persbericht) BlueHealth heeft een duidelijke focus – digitalisering in de zorgsector - en dat is voor ons belangrijk. Een partner met een duidelijke focus, goed verankerd met een sterk ecosysteem.”  

"WIJ GEBRUIKEN BLUEHEALTH ALS KLANKBORD VOOR ONZE PROJECTEN. ZIT ER IEMAND TE WACHTEN OP DEZE NIEUWE TECHNOLOGIE? IS HET VERMARKTBAAR? LOST HET EEN PROBLEEM OP AAN DE JUISTE KOSTPRIJS?"

“Wij gebruiken BlueHealth  als klankbord voor onze projecten. Bijvoorbeeld: wij vinden dat één van onze onderzoekers een geweldige technologie heeft ontwikkeld, maar zit hier iemand op te wachten? Is het vermarktbaar? Lost het een probleem op aan de juiste kostprijs en voldoet het aan de regelgeving om in de markt te kunnen zetten? Het zijn allemaal vragen waarmee we graag bij BlueHealth aankloppen.”

“Wij kijken ook naar BlueHealth om experten aan te leveren of om samenwerkingen aan te gaan met partners binnen het ecosysteem.”

Kunnen jullie nog enkele voorbeelden van concrete cases geven?

Laurens: “BNUT (Balance Nursing Teams) is een mooi voorbeeld van samenwerking. De toekomstige spin-off BNUT heeft samengewerkt met BlueHealth om advies te vragen over financiering, privacy en alles wat te maken heeft met ICT en healthcare. Regiomanager Kim heeft geholpen om de essentie van de applicatie beter op punt te zetten.”

“BNUT is een decision support tool om zorgteams op een gebalanceerde manier samen te stellen op basis van verschillende datastromen in combinatie met een unieke survey. Het is een project dat is ontstaan uit het volksgezondheidsdepartement van UAntwerpen bij onderzoeker Peter Van Bogaert, in samenwerking met de Karel de Grote Hogeschool."

“De applicatie staat nu klaar om uitgerold te worden in een spin-off onder leiding van een CEO Senne Vleminckx. We zijn nu druk bezig om voor BNUT financiering aan te trekken en we kijken daarvoor richting het BlueHealth Innovation Fund en imec.istart.” 

Lieve: “Nog een mooi project vanuit UAntwerpen is ORBITS, een cloudgebaseerde dienst voor beeldanalyse en drugsscreening. Het team is nu ook bezig met het opstarten van een spin-off en wij kijken naar het netwerk van BlueHealth of er interesse is om de services van ORBITS te gebruiken.”

ORBITS op het congres ‘Advanced Therapies’ in Londen

“Immunewatch is ook een project dat ontstaan is vanuit UAntwerpen en waar BlueHealth geholpen heeft bij het zoeken van een partner. Immunewatch heeft een Research Grant Competition gewonnen die georganiseerd werd door Roche Diagnostics en BlueHealth en vorig jaar is deze spin-off officieel opgestart. Een mooi traject waar we fier op zijn.”

Laurens: “Als laatste wil ik nog graag het project the Pelvic Floor van Hedwig Neels aanhalen. Kim en ik hebben Hedwig begeleid in het bekijken van mogelijkheden om haar project te lanceren zoals o.a. crowdfunding. Hedwig neemt nu deel aan Health RampUp Cohort X om de commerciële piste te valideren.”

Innovatie in diagnostiek

Immunewatch won de Research Grant Competition georganiseerd door Roche Diagnostics en BlueHealth Innovation Center. Ontdek hierover meer in de reportage die we hebben laten maken voor Z-Healthcare.

Hoe werkt UAntwerpen samen met start-ups?

Jurgen: “UAntwerpen heeft een spin-off community. We brengen ze tot tweemaal per jaar samen om het netwerk levendig te houden. Er zijn nu 41 spin-offs gecreëerd over verschillende domeinen en we hopen op zeer korte termijn naar de 50 te gaan.”  

EEN EIGEN INVESTERINGSFONDS OM DIE EXTRA DUW TE GEVEN

“We hebben ook de intentie om een eigen fonds op te richten - het Antwerp Innovation Fund. Momenteel doen we het nog volledig met gelden van de universiteit maar het is de bedoeling om op korte termijn hiermee te starten. Het Antwerp Innovation Fund zal investeren in het incubatietraject van de start-up en daarna werken we samen met Qbic, onze eerstelijnspartner voor de vervolginvestering. Het Antwerp Innovation Fund is een early stage investering via converteerbare lening voor bedragen tussen de 50 000 en 150 000 euro.”

Lieve: “We reiken ook de hand uit naar start-ups en ideeën van buitenaf. Als externen expertise van de UAntwerpen willen gebruiken, zijn zij ook altijd welkom. Dat kan bijvoorbeeld via VLAIO. We hebben nu ook via het relanceplan van de Vlaamse Regering een call rond pandemic preparednesslopen.”

"ER ZIJN NU 41 SPIN-OFFS GECREËERD OVER VERSCHILLENDE DOMEINEN EN WE HOPEN OP ZEER KORTE TERMIJN NAAR DE 50 TE GAAN."

Welke trends gaan de volgende jaren centraal staan?

Laurens, Lieve en Jurgen zien verschillende trends centraal staan. Dit zijn de belangrijkste volgens hen:

• Artificiële Intelligentie

Laurens: “Alles wat te maken heeft met Artificiële Intelligentie – het ‘smart’ maken van traditionele processen. Dat is volgens mij een belangrijke trend die zich zal blijven voortzetten en ook in domeinen waar we het niet meteen verwachten.”

• Nieuwe technologieën vanuit andere technische oplossingen

Lieve: “Eerst en vooral merk ik dat er nieuwe technologieën ontwikkeld worden wanneer andere technische oplossingen op punt staan. Zoals bijvoorbeeld OrBITS. Deze technologie kon tot stand komen omdat beeldvorming zo geavanceerd is geworden. Hetzelfde voor het project met de scanner. En het zal niet enkel bij beeldverwerking blijven. Ik zie nu dat er beginnend wordt ingezet op analyses met geluid, via geluid meten en kwantificeren. Dit zal op termijn uitmonden in nieuwe technologieën die worden toegepast in healthcare.”

• Diagnose gebeurt meer en meer in de huiskamer

Lieve: “De diagnose gebeurt meer en meer in de huiskamer dan bij de dokter. Dit is mogelijk door het gebruik van sensoren zodat je vanop afstand metingen kan doen – dit is veel comfortabeler voor de patiënt.”

• Personalised medicine

Lieve: “Personalised medicine komt ook heel sterk op. OrBITS is een voorbeeld van personalised medicine. Het ziektebeeld van een patiënt wordt nagebootst en hierop worden verschillende medicijnen getest. Je kan onderzoeken wat de impact is van een medicijn op een ziektebeeld en op een patiënt. Het resultaat is dat je meteen met de juiste medicijnen – met het beste resultaat – naar de patiënt kan gaan.”

• Grote datasets om beter voorbereid te zijn

Jurgen: “We hebben heel grote datasets nodig. Het zal niet van één partner meer komen maar we gaan internationaal moeten combineren. Met grote datasets kunnen we onze AI beter trainen waardoor voorspellingen accurater kunnen gebeuren. Op deze manier gaan we juiste beslissingen kunnen nemen om grote uitdagingen qua ziektes die op ons afkomen beter te beheersen en preventief aan te pakken.”

Wat is de grootste uitdaging waar UAntwerpen voor staat?

VAN ONDERZOEKER NAAR ONDERNEMER

Lieve: “Het begeleiden van onze onderzoekers richting ondernemerschap.  Als zij kiezen voor het opstarten van een spin-off traject, is het een hele uitdaging om hun mindset meer af te stemmen op die van een ondernemer. Het zijn telkens mooie trajecten waarbij de onderzoekers veel bijleren. Het is bovendien een meerwaarde om met het team van BlueHealth samen te werken om deze trajecten zo goed mogelijk te doorlopen.”

"HET IS BOVENDIEN EEN MEERWAARDE OM MET HET TEAM VAN BLUEHEALTH SAMEN TE WERKEN OM DEZE TRAJECTEN ZO GOED MOGELIJK TE DOORLOPEN.”

FINANCIERING – FINANCIERING – FINANCIERING

Laurens: “De grootste uitdaging situeert zich volgens mij op drie assen: financiering, financiering, financiering. (iedereen lacht) Financiering is en blijft heel belangrijk voor onze onderzoekers en ook voor de projecten die wij aanbrengen. Elk dossier is anders, elke onderzoeker is anders, de teams zijn anders, de expertise die ze meebrengen is anders en dat vraagt soms oplossingen qua financiering die niet zo evident zijn en dat blijft een uitdaging voor ons.”

“Daarnaast is er een tekort aan gespecialiseerd personeel voor data en AI – zowel binnen de universiteit maar ook daarbuiten. En dat betekent dat voor veel van onze oplossingen die gebaseerd zijn op voorspellingen dat het heel moeilijk zal zijn om verder te groeien. We zijn in een competitieve omgeving en het is niet evident om de juiste persoon op de juiste plek te krijgen.”

"WE ZIJN IN EEN COMPETITIEVE OMGEVING EN HET IS NIET EVIDENT OM DE JUISTE PERSOON OP DE JUISTE PLEK TE KRIJGEN.”

VROEGER STOPTE HET BIJ DE PUBLICATIE

Jurgen: “We zijn onszelf als universiteit aan het stretchen. Vroeger stopte het bij de publicatie maar nu wordt er verwacht dat we de technologie afgewerkt in de markt zetten. Niet alleen het kostenplaatje neemt toe maar ook de werkdruk op de mensen. Het gaat veel verder buiten hun comfort zone. We moeten opletten dat we niet te veel te stretchen.”

Welke droom zouden jullie nog willen realiseren? Wanneer is de missie van UAntwerpen geslaagd?

INNOVATIE MAAR OOK MET EEN MENSELIJKE KANT

Laurens: “Het is heel belangrijk dat we blijven proberen om van elk van onze individuele projecten een succes te maken en van onze universiteit een succesverhaal. En we kunnen al heel wat mooie resultaten voorleggen. We moeten de kwaliteit hoog houden zonder dat de druk op de mensen te hoog wordt. Innovatie maar ook met een menselijke kant.”

EEN MISSIE DIE NOOIT GESLAAGD IS

Lieve: “Met de UAntwerpen willen we voortrekker zijn om oplossingen te zoeken voor nieuwe problemen die zich voordoen in onze maatschappij. Dat is eigenlijk de missie van de UAntwerpen en daarom is die nooit geslaagd want je hebt steeds nieuwe problemen om op te lossen.”

“En voor mij persoonlijk voel ik dat een project succesvol is, als er zaken die ontwikkeld werden binnen de universiteit, buiten de universiteit worden gebruikt en daarmee een positieve impact brengen."

"EN VOOR MIJ PERSOONLIJK VOEL IK DAT EEN PROJECT SUCCESVOL IS, ALS ER ZAKEN DIE ONTWIKKELD WERDEN BINNEN DE UNIVERSITEIT, BUITEN DE UNIVERSITEIT WORDEN GEBRUIKT EN DAARMEE EEN POSITIEVE IMPACT BRENGEN.”

BIJDRAGEN AAN DE LEVENSKWALITEIT

Jurgen: “Als we kunnen aantonen – al is het maar een klein beetje - dat we kunnen bijdragen aan de levenskwaliteit van de mensen. En ik mag zeggen dat we in de goede richting evolueren: we zien een stijgend aantal partnerships, een stijgend aantal licenties en start-ups. Dit kunnen we niet alleen verwezenlijken. Samen met onze partners zetten we in om impact te creëren op onze samenleving – bijdragen aan een betere levenskwaliteit van de mensen.”

Dank je wel Lieve, Laurens en Jurgen voor dit gesprek!

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van de dienst Valorisatie binnen UAntwerpen?

Volg het team en hun spin-offs op Linkedin.